XƏBƏRDARLIQ: Yeni COVID ştammının təhlükəsi

 İlk dəfə 2024-cü ilin iyununda müəyyən edilən COVID-in XEC variantı artıq Böyük Britaniya, ABŞ, Danimarka və bir sıra digər ölkələrdə aşkarlanıb. 

Strateji.az lent.az-a istinadən bildirir ki, ekspertlər bu ştammın qışa qədər dominant virus variantına çevrilə biləcəyindən narahatlıqlarını ifadə ediblər.

Avqust ayında tədqiqatçılar XEC ştammının həftələr və ya aylar ərzində daha geniş yayıla biləcəyini proqnozlaşdırıblar. Hazırda onun halları 29 ölkədə və ABŞ-ın 24 ştatında qeydə alınıb. Ən yüksək yoluxma səviyyəsi COVID-19 xəstələri arasında aparılan laboratoriya testlərinin 16 faizində XEC aşkarlandığı Çexiyada müşahidə olunub. Ümumilikdə dünyada bu subvariantın mindən çox halı qeydə alınıb.

COVID məlumatları üzrə analitik Mayk Hantsın sözlərinə görə, XEC Omicron alt variantına aiddir. İlk dəfə 2024-cü ilin yayında Berlində kəşf edilib və o vaxtdan bəri sürətlə Avropa, Şimali Amerika və Asiyaya yayılıb. Məlumatda izah edildiyi kimi, XEC KS 1.1 və KP.3.3 variantlarının birləşməsidir və əlamətləri digər koronavirus variantlarına xas olanlara bənzəyir: xəstələrdə yorğunluq, baş ağrısı, boğaz ağrısı və yüksək hərarət olur.

London Universitet Kollecinin Genetika İnstitutunun direktoru Franuas Ballu, XEC-in daha yoluxucu olduğunu qeyd edib. Bununla belə, o, uyğunlaşdırılmış COVID-19 peyvəndlərinin ştama qarşı təsirli olacağına əminliyini ifadə edib. Peyvənd və revaksinasiya, hətta yoluxmuş olsa belə, xəstəliyin şiddətini və xəstəxanaya yerləşdirmə ehtimalını azaltmağa kömək edəcəkdir.

Ballu onu da vurğulayıb ki, XEC-in qışda artıq dominant varianta çevrilməsi ehtimalı yüksəkdir, çünki o, sürətlə inkişaf edir və digər subvariantları sıxışdırır. Bununla əlaqədar olaraq, alimlər XEC və onun xüsusiyyətlərinin daha ətraflı öyrənilməsini şiddətlə tövsiyə edirlər. Bu günə qədər bu subvariant olan xəstələrdə əamətlər hərarət, boğaz ağrısı, öskürək, qoxu itkisi və iştahsızlıq, ümumi zəiflik və bədən ağrıları kimi COVID-19-un klassik əlamətlərinə bənzəyir.

Məlumatda qeyd edildiyi kimi, Amerika Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzləri (CDC) əhalini gigiyena qaydalarına riayət etməklə və qapalı havalandırmanın keyfiyyətini yaxşılaşdırmaqla ehtiyat tədbirlərini gücləndirməyə çağırır.

Digər mənbələr bildirirlər ki, sentyabrın sonunda yeni gərginlikdən ən çox təsirlənən ölkələr Danimarka və Almaniya olub. Avropada XEC-in nüfuzetmə dərəcəsi 6 faiz ətrafında dəyişir, lakin Sloveniya kimi bəzi ölkələrdə bu artıq 10 faizə çatıb. Amerikalı alim və Skripps Tədqiqat İnstitutunun direktoru Erik Topol qeyd edib ki, XEC üçün xarakterik olan mutasiyalar onun sürətlə yayılmasına kömək edir ki, bu da mütəxəssisləri xüsusi narahat edir.